پر بازدید ترین مطالب
آخرین مطالب ارسال شده
|
_بیمه از دیدگاه اسلام_
حریقی که در لندن عامل از بین رفتن هزاران خانه و ساختمان شد باعث شد
که مردم در مقابل حریق خانه و دیگر ملکیت های
خودشان را بیمه کنند و بلآخره این
موضوع گسترش پیدا نمود و در زمان یکی از فقای مشهور حنفی بنام "علامه ابن
عابدین" که بیمهء دریای (بیمهء کشتی واموالش درمقابل خطر غرق شدن) رواج داشت که "نعاب الدین (رح)" در
کتاب مشهور خود بنام (رد المختار) از این موضوع نام می برد چون موضوع را می بیند
که اصلاً از دیدگاه اصول فقه اسلام و
قواعد تجارتی خلل در این عقد دیده میشود بناً در آغاز آنان در عدم جواز این
نوع عقد نظر داده بود.
و به مرور زمان بیمهء که بنام "بیمهء تجارتی" یاد میشود گسترش پیدا می کند و از محدودهء حریق و دریایی (بیمهء اموال کشتی های تجاری) به بیمهء هواپیما ها، راه ها، صحی، امراض، سیلاب ها و غیره.ء امروز در شرایط کنونی حتی بیمهء تجارتی محدود به آنچه که تصور می شد نمانده است حتی آواز خوان ها آواز خود را بیمه می کنند که اگر خللی در آواز یا حنجرهء شان پیدا میشود آنها به شرکت های بیمه عقد قرار داد می کنند که اگر مصارفی میشود در برابر حفاظت حنجره و دیگر مشکلاتی که پیدا میشود باید تامین آن از طرف شرکت تضمین شود. حالا بیمهء تجاری را در میزان شرعیت میگذاریم می بینیم که این عقد از نگاه شرعیت جواز دارد یا ندارد؟ یک گروهء بسیار کوچک فقای معاثر و دانشمندان متخصصین فقه موثر با در نظر داشت بعضی شروط بیمهء تجاری را به جوازش قائل شده اند مانند دکتور مصطفی زرقا از دانشمندان بزرگ مصر. اما اکثریت مطلق فقای معاثر بنا بر خلل و مفاسدی که در این عقد است بیمهء تجارتی را نا درست می دانند بطور مثال فرض کنیم یک شخص زمین زراعتی خود را بیمه می کند در برابر خطر سیلاب و ماهانه فرضاً مکلف است به پرداخت یک لک افغانی و مدت 40 سال سپری میشود و کدام خطری متوجهء زمین زراعتی این شخص نمی شود به این معنی که کدام سیلابی زمین وی را تحدید نکرده است بلآخره 40 سال شرکت بیمه از این شخص پول جمع می کند که ماهانه یک لک افغانی همراه با فوائید آن که از پول وی پیدا کرده است شرکت بیمه اما کسی که زمین خود را بیمه کرده است طبعاً متضرر میشود و فرض می کنیم که بعد از 40 سال همین شخصی که زمین خود را بیمه کرده است وفات می کند ورثهء این شخص حق خواست پول را از شرکت بیمه ندارد حالی فکر کنید که چقدر پول ضرر کرده است صاحب زمین؟ و بر عکس فرض کنیم که جانب مقابل شخصی که تعمیرات خود را در مقابل خطر حریق بیمه می کند و ماهانه یک لک افغانی می پردازد و بعد از یک ماه اول فرض کنیم حریقی رخ داد که میلیونها افغانی خساره بجا گذاشت در حالی که این شخص فقط یک لک افغانی پرداخته بود و تمام پولی که این شخص پرداخته است که در مقابل میلیونها افغانی پول ناچیز است و اصلاً مقایسه نمیشود. در اینجا متضرر شرکت بیمه شده است که مکلف است تمام خسارات وارده را بپردازد.ء بناً در عقد بیمهء تجارتی خلل های ذیل وجود دارد یک قمار شد چون بُرد و باخت وجود دارد که در زمان عقد واضح نشده است که عاقبد چه خواهد شد؟ چقدر پول خواهیم پرداخت؟ چقدر جبران خساره بدست خواهیم آورد؟ ودیگر "غرر" که غرر به عقدی گفته میشود که امضاء شود ولی انجام آن به هر دو جانب معلوم نباشد که در اسلام این تحریم شده است و دیگر یک نوع سود است که پولی که پرداخته شده است در عوض پول است ولی معلوم نیست که چقدر می پرداخت و چقدر میگیرد که باید پولی را که پرداخته میشود عوض آن معلوم باشد به همین دللایل علما به عقد بیمه فساد گفته اند. وقتی که عضوی از بدن انسان مکروبی میشود در عالم ظاهر وقتی که به داکتر مراجعه می کند داکتر او را تداوی می کند طور مثال بعضی اوقات ضرورت میشود به عملیات عضوی که تمام بدن انسان را تحدید می کند و مکروبی شده است و به مکروب بسیارقوی مبتلا شده است در این صورت اسلام عزیز وقتی که یک گوشهء را عملیات می کند برای نجات انسان برای او بهترین بدیلی را پیش می کند. در اسلام عزیز دو نوع بدیل وجود دارد یک بیمهء اجتماعی که بیشتر ارتباط می گیرد به مکلفیت دولت ها در برابر رعیت که یک مثال کوچک اش مثل خود تقاعدی است و این را علما و فقای اسلام تدویر وانکشاف داده اند که دولت میتواند با اتباع خود بیمه های اجتماعی را بخاطر کمک و همکاری ایجاد نمائید. بطور مثال اگر اتباع کشور ماهانه، ربع وار و یا هر شش ماه بعد یا یک سال بعد از معاشات شان یک مقداری بپردازند و یا یک کمک رمزی می کنند در آینده اگر حوادثی رخ میدهد به صحت انسان که بیمهء صحی گفته میشود و یا به مال انسان که حریق باشد، زمین لرزه باشد، خشک سالی باشد و یا سیلآب باشد در آنصورت مکلفیت دولت است که در برابر یک پرداخت رمزی کم وکوچکی که از طرف اتباع پرداخته میشود به بودجه دولت در برابر آن اتباع خود را بشکل همکاری کمک می کند. بهترین مثال بیمهء اسلامی بیمهء تعاوانی است که در کشور های اسلامی رواج دارد خصوصاً در کشور جمهوری عربی مصر بسیار بصورت موافقانه انجام می یابد. بیمهء تعاوانی به این معنی است که تعدادی از افرادی که در یک منطقه و یا یک کشور زندگی می کنند جمع می شوند و یک شرکتی را تأسیس می کنند و هر کس به اندازهء توان و قدرت اقتصادی خود در آنجا پول می پردازد و بلآخره بالای این پول کار حلال صورت میگیرد و زمانی که فایدهء آن بدست می آید اعضای این شرکت فایده را بین هم تقسیم نمی کنند بلکه به اعضایی که محتاج هستند به آنها کمک می کنند و هر کدام از اعضای این شرکت که متضرر میشوند به روح تعاون (همکاری) که در قرآنکریم تائید شده است (در آنچه که باعث تقوا و پرهیزگاری است باید با همدیگر همکار باشید.) بطور مثال یکی از اعضای این شرکت که موترش حادثه کرده است یا به خانواده اش ضرر رسیده است یا حریق صورت گرفته است اگر سرمایه اش کم هم بود باز هم به جبران خسارهء وی این شرکت می پردازد. وحید "سروش"ء |